Να κάνεις δίαιτα ή διατροφή;

Ανεξάρτητα αν θα το ονομάσεις δίαιτα ή διατροφή, ένα ισορροπημένο διατροφικό πλάνο οφείλει να είναι πλήρες θρεπτικά, να βασίζεται σε κανόνες ενός υγιεινού διατροφικού προτύπου όπως η Μεσογειακή Διατροφή και να πλαισιώνεται από συμβουλευτική αλλαγής τρόπου ζωής.

Αυτό ισχύει ακόμα και αν οι θερμίδες του είναι ελεγχόμενες με στόχο την απώλεια βάρους, για να προστατεύει ταυτόχρονα την υγεία σου! Σε αυτό το άρθρο, θα μάθεις να διακρίνεις τη σωστή διατροφή για σένα!

Ποια η διαφορά της δίαιτας με τη διατροφή;

Το ξέρω ότι στο μυαλό σου η λέξη δίαιτα έχει αρνητικό πρόσημο. Πώς να μην έχει άλλωστε, αφού έχει συσχετιστεί με ένα σωρό περιοριστικές στρατηγικές και κακές πρακτικές του παρελθόντος με στόχο κυρίως το αδυνάτισμα. Αυτόματες σκέψεις δίπλα στο άκουσμα της δίαιτας είναι η πολύ πείνα, τα αυστηρά «πρέπει» και «δεν» αλλά και το άνοστο φαγητό. Μια εικόνα που οι σύγχρονοι διαιτολόγοι προσπαθούν ακόμα να διορθώσουν… Και σε μια τέτοια προσπάθεια πιστεύω, έγινε διάσημη η λέξη «διατροφή»!

Πλέον, λέγοντας «διατροφή» νιώθεις αμέσως, την ασφάλεια ότι θα περιλαμβάνει ένα ισορροπημένο πρόγραμμα. Ένα πρόγραμμα που ακόμα και αν είναι υποθερμιδικό με στόχο τη μείωση βάρους (δηλαδή δίαιτα για αδυνάτισμα), δεν θα πεινάς και δε θα κοστίσει στην υγεία σου, σωματική και ψυχική. Ε, λοιπόν, αυτό είναι μονόδρομος, αυτονόητο και δεδομένο οποιαδήποτε από τις δύο λέξεις να χρησιμοποιήσεις!

Όπως και να το πεις, δίαιτα ή διατροφή, για έναν σύγχρονο διαιτολόγο (θα έπρεπε να) είναι το ίδιο!

Δηλαδή ένα ισορροπημένο, πλήρες θρεπτικά πρόγραμμα τροφών και συμβουλές που προνοούν για την υγιή σχέση με το φαγητό.

Αυτό δεν είναι κάτι καινούριο. Κοιτάζοντας ένα λεξικό, ο πρώτος ορισμός και των δύο λέξεων είναι κοινός και αναφέρεται στο σύνολο των τροφών αλλά και στον τρόπο που κάποιος τρέφεται. Κατά τον ίδιο τρόπο ταυτόσημες είναι, ως εκ τούτου, και οι έννοιες

• «κάνω δίαιτα»/ «κάνω διατροφή» ή ακόμα
• ο διαιτολόγος/διατροφολόγος (αν και συνήθως ο πρώτος έχει μια πιο κλινική κατεύθυνση/ειδίκευση ενώ ο δεύτερος μπορεί να έχει μια πιο σφαιρική εποπτεία της επιστήμης).

Πότε μια δίαιτα είναι αποτελεσματική;

Εσύ για ποιο λόγο σκέφτηκες τελευταία φορά να ακολουθήσεις μια ειδική διατροφή; Οι περισσότεροι από σας θέλετε να μειώσετε το βάρος ή να αλλάξετε το σώμα σας! Ακόμα και όταν τα αρχικά κίνητρα είναι υγείας και ευεξίας, η μείωση βάρους είναι η πρώτη κίνηση στρατηγικής για να το πετύχεις. Τα οφέλη υγείας και ευεξίας όταν το βάρος κατεβαίνει στο φυσιολογικό Δείκτη Μάζας Σώματος, είναι πολλά:

• Πρόληψη χρόνιων ασθενειών όπως καρδιαγγειακά, διαβήτης τύπου 2, μεταβολικό σύνδρομο, ακόμα και κάποιες μορφές καρκίνου.
• Αντιμετώπιση λειτουργικών προβλημάτων όπως υπνική άπνοια, γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση, δυσκοιλιότητα, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου κά.
• Βελτίωση σωματικής λειτουργίας και φυσικής κατάστασης με ελάφρυνση αρθρώσεων, αύξηση αντοχής στη κίνηση, αντιμετώπιση υπογονιμότητας κά.
• Βελτίωση διάθεσης και ψυχολογίας με αύξηση π.χ. αυτοπεποίηθησης

Πόσο πετυχημένη είναι τελικά όμως, η δίαιτα/διατροφή για να μειώσεις το βάρος σου;

Την περασμένη δεκαετία, μισοί περίπου Αμερικανοί δήλωναν ότι «κάνουν σε δίαιτα» για να χάσουν κιλά. Παράλληλα, το ποσοστό παχυσαρκίας στη χώρα συνέχισε να αυξάνεται.

Τα δεδομένα δείχνουν ότι, ακολουθώντας ένα διαιτολόγιο:

• ένας ρεαλιστικός στόχος μείωσης βάρους είναι 10%, το πρώτο εξάμηνο μιας διατροφικής παρέμβασης
• οι πιθανότητες να διατηρήσει κάποιος αυτό το νέο βάρος πάνω από 1 χρόνο, είναι 5%-20%
• κάθε επόμενη προσπάθεια μείωσης βάρους είναι ακόμη δυσκολότερη λόγω δυσμενούς αλλαγής στη σύσταση σώματος αλλά και στο μεταβολισμό

Ελπίζω να μη σου έκανα τη καρδιά περιβόλι. Το μόνο που θέλω να τονίσω είναι ότι, ένα διαιτολόγιο από μόνο του δε θα δουλέψει! Οι αλλαγές του τρόπου ζωής είναι το κλειδί για τη διατήρηση βάρους και τη βέλτιστη σύστασης σώματος.

Τι αναμένεις να δεις σε ένα διατροφικό πλάνο;

Συνήθως, όταν λέμε διατροφικό πλάνο ή διατροφικό πρόγραμμα αναφερόμαστε σε ένα διαιτολόγιο κυρίως. Αυτό περιλαμβάνει τα γεύματα με ποσοτικοποιημένες μερίδες τροφίμων, εξατομικευμένα στις δικές σου ανάγκες και συνήθειες με βάθος χρόνου 1-2 βδομάδες. Μπορείς να δεις ένα παράδειγμα παρακάτω:

Το διαιτολόγιο έχει σίγουρα και επεξηγήσεις όπου χρειάζεται, ωστόσο, μπορεί επίσης να συνοδεύεται από κάποια άσκηση συμβουλευτικής όπως η στοχοθεσία.

Ο σκοπός του διαιτολογίου τελειώνει στο να σου δώσει τις διατροφικές προτάσεις. Και εκεί ξεκινάει ο ρόλος της συμβουλευτικής υποστήριξης ώστε οι προτάσεις αυτές, να είναι «κοντά» σου για να μπορείς να τα εφαρμόσεις στη πράξη. Στη συνέχεια και σταδιακά, ανάλογα το βαθμό ανταπόκρισης, να βελτιώσεις τις συνήθειές σου και τελικά, να τις εδραιώσεις!

Νομίζω λοιπόν, και ελπίζω να συμφωνείς και εσύ, ότι σε αυτό το ταξίδι η συμβουλευτική υποστήριξη δε θα μπορούσε να λείπει!

Οι αρχές της υγιεινής Διατροφής

Ένα διαιτολόγιο λοιπόν, για να θεωρηθεί θρεπτικό, επαρκές και να προωθεί την υγεία, συνήθως χρειάζεται να πληροί το τρίπτυχο Μέτρο-Ποικιλία-Ισορροπία!

Μέτρο

Το προφανές είναι ότι, το μέτρο έχει να κάνει με μια μέση λύση στη ποσότητα των τροφίμων. Λαμβάνοντας υπόψη τις συμβουλευτικές προεκτάσεις, ο σκοπός του δεν είναι μόνο να περιορίσει στο αναγκαίο τις θερμίδες, αλλά και στο επιθυμητό άλλα στοιχεία γύρω από το φαγητό:

• θρεπτικά συστατικά που δε θέλεις ούτε πολύ ούτε λίγο όπως τα λιπαρά,
• τον όγκο του γεύματος που ρυθμίζει τον κορεσμό σου,
• τη γευστική πυκνότητα ενός τροφίμου που σου επιτρέπει όντως να το απολαύσεις,
• το ρυθμό του γεύματος που έχει να κάνει και με τη λαιμαργία

Ποικιλία

Όπως λέει και η λέξη, η ποικιλία προϋποθέτει ότι χρησιμοποιείς πολλά, διαφορετικά μεταξύ τους, τρόφιμα στη διατροφή σου. Συμπεριλαμβάνεις όλες τις ομάδες τροφίμων φρούτα, λαχανικά και χόρτα, όσπρια και ξηρούς καρπούς, ψάρια, σιτηρά, γαλακτοκομικά και αυγά, πουλερικά και κρέατα. Με αυτό τον τρόπο, εξασφαλίζεις την επάρκεια θρεπτικών συστατικών για τη δίαιτά σου!

Ισορροπία

Η ισορροπία αφορά την βέλτιστη αναλογία των τροφίμων και θρεπτικών συστατικών μεταξύ τους για να εξυπηρετούν τις δικές σου ανάγκες υγείας και ευεξίας. Για παράδειγμα, για έναν αθλητή μπορεί να είναι σημαντικό προαγωνιστικά να έχει μεγαλύτερο ποσοστό υδατανθράκων στη διατροφή του. Αντίστοιχα, στο διαβήτη είναι σημαντικό οι υδατάνθρακες να είναι σε τέτοια αναλογία με τα υπόλοιπα τρόφιμα, ώστε κάθε γεύμα να έχει χαμηλό γλυκαιμικό φορτίο. Την ισορροπία μπορεί να την εκτιμήσεις στα πλαίσια του ίδιου του γεύματος λοιπόν, αλλά και σε ημερήσια ή εβδομαδιαία βάση.

Αν θέλαμε να οπτικοποιήσουμε το τρίπτυχο Μέτρο-Ποικιλία-Ισορροπία σε ένα πιάτο, θα καταφέρναμε αυτό που έχει εκδώσει η Ιατρική Σχολή του Harvard από το 2011.

Copyright © 2011, Harvard University. For more information about The Healthy Eating Plate, please see The Nutrition Source, Department of Nutrition, Harvard T.H. Chan School of Public Health, www.thenutritionsource.org, and Harvard Health Publications, www.health.harvard.edu.

Ένα πρότυπο να ακολουθείς

Η διατροφή όμως που κάνεις, δεν είναι μόνο ο τρόπος που τρέφεσαι… είναι τρόπος ζωής, είναι απόλαυση, είναι κοινωνικοποίηση, είναι έκφραση κουλτούρας, επηρεάζει το φυσικό περιβάλλον, αλληλεπιδρά με τις σκέψεις και την ψυχολογία σου, βασίζεται σε βιώματα και πεποιθήσεις σου! Μιλάμε τελικά, για μια ολόκληρη διατροφική φιλοσοφία.

Η καλύτερη απόδοση αυτής διατροφικής φιλοσοφίας αποτυπώνεται στο Μεσογειακό Πρότυπο Διατροφής που αναγνωρίζει και προστατεύει η UNESCO ως στοιχείο άυλης παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς! Στην σύγχρονη απεικόνισή του λοιπόν, την Μεσογειακή Πυραμίδα, πλαισιώνουν οδηγίες τρόπους ζωής που αφορούν συγκεκριμένα:

• Την παρότρυνση για τακτική σωματική δραστηριότητα αλλά και επαρκή ανάπαυση
• Τη σημασία της συντροφικότητας σε οικογενειακά τραπέζια και κοινωνικές περιστάσεις
• Την ανάπτυξη μαγειρικών δεξιοτήτων για την αξιοποίηση τροφίμων ως πρώτη ύλη αντί για επεξεργασμένα-συσκευασμένα
• Την επιλογή τροφίμων σεβόμενοι την εποχικότητα και βιοποικιλότητα αλλά και το περιβάλλον διαλέγοντας τοπικά παραδοσιακά προϊόντα.

Ανεξάρτητα πώς θα την ονομάζεις από δω και πέρα, δίαιτα ή διατροφή, ελπίζω να τη βλέπεις ως μια ολόκληρη φιλοσοφία. Γιατί αυτό είναι: μέρος της συνολικής ευεξίας σου και άρρηκτα συνδεδεμένη με τις παραδόσεις, τα βιώματά, τη ψυχολογία αλλά και το φυσικό περιβάλλον. Ό,τι και αν κάνεις λοιπόν, για τη διατροφή σου, κάν’ το με σεβασμό σε όλες τις πτυχές της. Κάν’ το με σεβασμό και φροντίδα σε εσένα!